Skip to main content

Les 3 | De Bijbel

In Les 2 heb je meer geleerd over de God. Het onderwerp van Les 3 is de Bijbel – een heel belangrijk boek in het christelijk geloof.

Klik hieronder om de hele les te beluisteren!

Stel jezelf om te beginnen de volgende vragen, als persoonlijke voorbereiding op deze les:

1. Werd er bij jou thuis vroeger in de Bijbel gelezen? Zo ja, hoe vond je dat?
2. Heb je zelf weleens in de Bijbel gelezen? Zo ja, hoe vond je dat? Zo nee, hoe lijkt je dat?
3. Wat zijn je ideeën over de Bijbel? Hoe kijk je tegen dit boek aan?

Hieronder vind je achtergrondinformatie bij het onderwerp. Het is de bedoeling dat je die vóóraf doorneemt, om je optimaal voor te bereiden op de bijeenkomst.

Waarom dit onderwerp?

Vorige week, in de les over God, heb je al gemerkt dat de bijbel een belangrijke bron van informatie is in deze cursus. De bijbel is bedoeld om de zoektocht naar God gemakkelijker te maken en heeft veel te vertellen over hoe God is. Christenen geloven zelfs dat de Bijbel op een bepaalde manier het woord van God is. Daarom zal in deze cursus geregeld informatie vanuit de bijbel worden gebruikt om dingen uit te leggen, en je gaat er zelf ook in lezen. Dan is het dus wel zo handig als je iets meer weet over de Bijbel.

Het woord van God?

Dat klinkt misschien vreemd, de Bijbel als ‘woord van God’. Is het dan niet gewoon een boek als alle andere?

Om te beginnen is het goed om te weten dat de Bijbel eigenlijk niet één boek is, maar een hele verzameling boeken – om precies te zijn 66. Het woord ‘bijbel’ stamt af van het Griekse woord biblia, dat ‘boeken’ betekent. Ook ons woord ‘bibliotheek’ komt daarvandaan. En zo kun je de Bijbel eigenlijk ook zien: als een mini-bibliotheek die uit verschillende boeken bestaat.

Die 66 boeken zijn geschreven over een periode van zo’n 1500 jaar, door wel 40 auteurs met heel verschillende achtergronden.

Je zou dus verwachten dat al die boeken hun eigen ‘verhaal’ vertellen. Het is dan ook heel bijzonder dat al deze boeken samen toch een eenheid vormen, met een duidelijke grote lijn (namelijk de relatie tussen God en mensen).

Christenen geloven dat dit komt doordat de boeken in de Bijbel door God geïnspireerd zijn. Dat wil zeggen: de boeken zijn wel geschreven door mensen, maar de schrijvers zijn als het ware geleid door God. God had de mensen iets te vertellen en deed dat via deze schrijvers, zou je kunnen zeggen. Ook nu ervaren christenen nog steeds dat God hun iets te vertellen heeft door de Bijbel heen.

Welke boeken precies thuishoren in de Bijbel, is al lang geleden vastgesteld.

Boeken met gezag

De 66 boeken in de Bijbel werden al vanaf het begin erkend als gezaghebbend. Er waren verschillende redenen om boeken als gezaghebbend te zien, bijvoorbeeld:

  • Ze waren geschreven door belangrijke leerlingen van Jezus (of door hun directe medewerkers).
  • Men ervaarde bij de boeken dat God er doorheen sprak.
  • De inhoud van de boeken kwam overeen met andere gezaghebbende boeken.

Het is dus niet zo dat deze 66 boeken nu gezaghebbend zijn omdat ze in de Bijbel staan. Het is andersom: omdat ze als gezaghebbend werden gezien, zijn ze uiteindelijk in de Bijbel terechtgekomen. Dat gebeurde in de loop van de eerste eeuwen van onze jaartelling.

Er zijn nog andere boeken over Gods handelen, waarvan het gezag niet werd erkend. Daarom maken ze ook geen deel uit van de Bijbel. Die boeken kunnen ook mooi zijn om te lezen, maar worden dus niet gezien als het woord van God.

Is de Bijbel betrouwbaar?

De verhalen in de Bijbel zijn al duizenden jaren oud. Het is dan ook niet zo vreemd dat mensen zich soms afvragen of de tekst wel betrouwbaar is. Zijn er in al die tijd geen fouten ingeslopen? En klopt het historisch allemaal wel?

Al sinds jaar en dag doen geleerden op meerdere manieren onderzoek naar de betrouwbaarheid van de Bijbel. Er zijn bijvoorbeeld veel oude tekstfragmenten van Bijbelboeken gevonden. En als die worden vergeleken, blijkt duidelijk dat de tekst door de eeuwen heen niet is veranderd.

Betrouwbare kopieën

Tot op de dag van vandaag worden er talloze manuscripten van Bijbelteksten bestudeerd. Steeds opnieuw wordt daarbij de betrouwbaarheid van de Bijbel bevestigd.

Het bekendste voorbeeld daarvan is de ontdekking van de Dode Zeerollen (tussen 1947 en 1956). Onder deze rollen waren ook veel fragmenten van Bijbelboeken. Die bleken zo’n tweeduizend jaar oud te zijn. Dat was maar liefst duizend jaar ouder dan de oudste handschriften die op dat moment beschikbaar waren. Natuurlijk werden de fragmenten van de Dode Zeerollen vergeleken met de fragmenten uit de 10e en 11e eeuw. De verschillen bleken minimaal te zijn: de tekst was in duizend jaar tijd zo goed als niet veranderd. Zulke vondsten bevestigen dat de tekst van de Bijbel op een betrouwbare manier is doorgegeven.

Dat is misschien ook niet zo’n verrassende conclusie. De mensen die de tekst doorgaven, geloofden immers dat het Gods woord was – dus gingen zij uiterst zorgvuldig te werk. Zo werden de oudste teksten overgeschreven door monniken, die zo zorgvuldig waren dat één schrijffout al leidde tot onmiddellijke verbranding van de kopie. Zo kon de tekst onveranderd doorgegeven worden van generatie op generatie.

Ook archeologen komen er steeds weer bij uit dat de verhalen in de Bijbel kloppen met de tijd van toen. Vele archeologische vondsten dienen daarvoor als bewijsstukken. Ook zijn er andere (niet-Bijbelse) teksten die de historische feiten in de Bijbel bevestigen. Al met al is de Bijbel het best gedocumenteerde boek uit de oudheid. Het is dus beslist geen sprookjesboek.

Hoe is de Bijbel ingedeeld?

Als je de Bijbel wilt bestuderen, is het goed om iets te weten over de indeling. De Bijbel bestaat zoals gezegd uit 66 boeken. Elk boek is verdeeld in hoofdstukken, en die zijn weer verdeeld in verzen. Deze indeling is bedoeld om de tekst leesbaarder en overzichtelijker te maken. Ook wordt het zo makkelijker om te verwijzen naar een bepaald gedeelte in de Bijbel of om een bepaalde tekst op te zoeken.

Verwijzingen naar Bijbelteksten worden als volgt genoteerd. Eerst staat er om welk van de 66 Bijbelboeken het gaat. Daarna volgt een cijfer om het hoofdstuk van dat boek aan te geven. Het cijfer achter de dubbele punt geeft aan om welk vers het gaat. Bijvoorbeeld:

  • “Genesis 1:31″ verwijst naar het boek Genesis, hoofdstuk 1, vers 31.
  • “Lucas 2:1-5″ verwijst naar het boek Lucas, hoofdstuk 2, vers 1 tot en met 5.

In de inhoudsopgave van een bijbel kun je zien dat de 66 boeken in twee grotere groepen zijn verdeeld: het Oude testament en het Nieuwe Testament.

Het Oude en het Nieuwe Testament

Het Oude Testament bestaat uit de eerste 39 boeken van de Bijbel. Deze boeken gaan over de tijd vóór Jezus (de ‘hoofdpersoon’ van het christelijk geloof). Een groot deel gaat over de geschiedenis van het volk van Israël en hoe God daar een rol in heeft gespeeld. Het Oude Testament wordt soms ook het Eerste Testament genoemd.
Het Nieuwe Testament bestaat uit de overige 27 boeken van de Bijbel. Deze gaan vooral over het leven van Jezus en over wat er kort daarna gebeurde. Zo kun je er ook in lezen over de eerste christelijke kerken. Het Nieuwe testament wordt soms ook het Tweede Testament genoemd.

Welke Bijbel dan?

Nu je wat meer over de Bijbel weet, wil je er misschien ook in gaan lezen. Dan kan de vraag opkomen: welke Bijbel moet ik hebben? Je hebt misschien weleens gehoord of gezien dat er verschillende Nederlandse vertalingen zijn.

Verschillende vertalingen

De 66 boeken van de Bijbel zijn oorspronkelijk geschreven in het Hebreeuws, Aramees of Grieks. Dat waren de talen die de auteurs spraken. Een Nederlandse Bijbel is dus altijd een vertaling van de oorspronkelijke tekst.

Vertalen is moeilijk werk: een tekst kun je meestal niet woord voor woord letterlijk vertalen. Vertalers moeten dus keuzes maken. Sommige vertalers willen zo dicht mogelijk bij de letterlijke tekst blijven, ook al ontstaan er dan Nederlandse zinnen die een beetje raar lopen en moeilijk leesbaar zijn. Andere vertalers kijken niet zozeer naar de letterlijke tekst, maar naar wat de oorspronkelijke schrijver waarschijnlijk heeft bedoeld. Weer andere vertalers willen de tekst vooral begrijpelijk maken. Zo ontstaan er dus verschillende Bijbelvertalingen.

De ene vertaling is niet per se beter dan de andere. Het gaat er vooral om dat je een vertaling kiest die bij je past en die je goed begrijpt. Zo zijn oudere vertalingen soms moeilijk leesbaar voor lezers van nu.

Als je verschillende vertalingen wilt vergelijken, kijk dan eens hier. Op deze website staan verschillende Bijbelversies online. Je kunt er zelfs meerdere versies van een Bijbeltekst naast elkaar plaatsen, zodat je de verschillen goed kunt zien. Kijk bijvoorbeeld hier om te zien hoe Lucas 2 eruit ziet in drie gangbare Bijbelvertalingen.

Je kunt natuurlijk ook eens rondkijken of advies vragen bij een (christelijke) boekhandel.

Waar beginnen?

Als je een Bijbel hebt gevonden die bij je past, kun je erin gaan lezen. Je kunt bijvoorbeeld zelf gedeeltes opzoeken die worden besproken in de cursus. Maar misschien wil je meer lezen. Waar begin je dan?

Als je de Bijbel nog niet (goed) kent, is het boek Lucas een mooi startpunt. Dat klinkt misschien vreemd; waarom zou je ruim over de helft beginnen? In ieder ‘normaal’ boek begin je immers bij het begin? Sommige mensen die de Bijbel willen gaan lezen, beginnen dan ook in het eerste boek (Genesis). Maar dat hoeft niet per se. De Bijbel is zoals gezegd niet één boek, maar een soort bibliotheek. Je hoeft de boeken niet in een vaste volgorde te lezen.

Lucas is een mooi startpunt omdat het een uitgebreide beschrijving bevat van het leven van Jezus (de ‘hoofdpersoon’ van het christelijk geloof). Wat Jezus heeft gedaan, is volgens christenen de kern van de Bijbel. Beginnen bij Lucas is dus eigenlijk ‘beginnen bij het belangrijkste’. Over Jezus zul je trouwens meer horen in Les 4.

Hoe beginnen?

De Bijbel is geen makkelijk boek. Hoe kun je nu het beste de Bijbel lezen en begrijpen? Hieronder vind je enkele tips.

Het belangrijkste is: neem er de tijd voor. Lees de tekst rustig door, en zo nodig meer dan eens. De Bijbel is geen roman die lekker wegleest. Sommige gedeeltes kunnen lastig te begrijpen zijn, zeker als je niet bekend met de Bijbel, de personen en de ideeën daarin.

Zijn er teksten die je aanspreken? Onderstreep die dan of geef ze een kleur. Of maak aantekeningen bij wat je leest. Dat helpt je om de punten te onthouden die jij belangrijk vindt (en om ze later weer terug te vinden).

Denk gedurende de dag nog eens na over wat je hebt gelezen. Laat het op je inwerken. Dan heb je er meestal veel meer aan.

Tot slot: Heb je een vraag over wat je leest? Noteer die dan en vraag iemand om uitleg. Misschien heb je wel iemand in je omgeving die wat meer over de Bijbel weet. Of stel je vraag aan je gespreksleider.