Skip to main content

Les 9 | De Heilige Geest

In de vorige les heb je meer geleerd over het offer van Jezus en wat dat betekent voor ons. Doordat Jezus de enige was die nooit heeft gezondigd, was Hij ook de enige die onze straf kon dragen. Door voor ons te sterven aan het kruis, heeft Jezus onze zonde weggenomen.

Doordat Jezus voor ons gestorven is, is het voor ons ook weer mogelijk om een open relatie te hebben met God, zoals het altijd was bedoeld. Misschien is het moeilijk om je daar iets bij voor te stellen. Maar het belangrijkste is dat het niet alleen van onze kant hoeft te komen. God wil ons helpen bij ieder onderdeel van ons leven. Hij wil ons alles geven wat we nodig hebben: rust, kracht, leiding en nog veel meer. Hoe Hij dat precies wil doen, hoor je in deze les.

Stel jezelf de volgende vragen, als persoonlijke voorbereiding op deze les:

  1. Welke eigenschappen of gewoonten van jezelf zou je het liefst willen veranderen?
  2. Wat zou je moeten doen om die te veranderen?
  3. Zou je dat alleen kunnen, denk je? Waarom wel of niet?
  4. Heb je weleens gehoord van de Heilige Geest? Zo ja, wat voor beeld heb je daarbij?

Hieronder vind je achtergrondinformatie bij het onderwerp. Het is de bedoeling dat je die vóóraf doorneemt, om je optimaal voor te bereiden op de bijeenkomst.

Hemelvaart

In Les 7 heb je meer geleerd over de dood en de opstanding van Jezus Christus. Na Zijn opstanding bracht Jezus nog 40 dagen door met Zijn leerlingen. Daarna ging Hij terug naar de hemel (zie Handelingen 1:9-11).

9 Toen hij dit gezegd had, werd hij voor hun ogen omhooggeheven en opgenomen in een wolk, zodat ze hem niet meer zagen. 10 Terwijl hij zo van hen wegging en zij nog steeds naar de hemel staarden, stonden er opeens twee mannen in witte gewaden bij hen. 11 Ze zeiden: ‘Galileeërs, wat staan jullie naar de hemel te kijken? Jezus, die uit jullie midden in de hemel is opgenomen, zal op dezelfde wijze terugkomen als jullie hem naar de hemel hebben zien gaan.’

Terug naar de hemel

De taak die Jezus hier op aarde had, was volbracht: de straf voor de zonde was betaald. Nu kon Jezus terug naar God, Zijn Vader, om dáár het werk af te maken. Hij ging namelijk terug naar de hemel om daar voor ons een plaats gereed te maken. Dat had Jezus vóór Zijn dood al aangegeven (zie Johannes 14:1-2). Jezus had Zijn leerlingen duidelijk gemaakt dat er nóg een reden was voor Zijn vertrek. Alleen zo kon Hij namelijk ruimte maken voor de Heilige Geest (zie Johannes 16:7).

Deze gebeurtenis herdenken we tegenwoordig met Hemelvaartsdag. En zo moesten de twaalf leerlingen opnieuw afscheid nemen van Jezus… Maar Jezus liet hen niet alleen achter! Vlak voor Zijn dood had Jezus al tegen Zijn leerlingen gezegd dat Hij een ander zou sturen. Iemand die altijd bij hen zou zijn en die zelfs in hen zou wonen (Johannes 14:16-17).

16 Dan zal ik de Vader vragen jullie een andere pleitbezorger te geven, die altijd bij je zal zijn: 17 de Geest van de waarheid. De wereld kan hem niet ontvangen, want ze ziet hem niet en kent hem niet. Jullie kennen hem wel, want hij woont in jullie en zal in jullie blijven.

Door te spreken van een “pleitbezorger”, wilde Jezus die ander voorstellen als een bijzondere helper.

De pleitbezorger

Het woord “pleitbezorger” is de vertaling van het Griekse ‘parakletos’. In sommige Bijbelversies wordt dit ook wel vertaald met “trooster”. Het Griekse woord draagt de betekenis in zich van ‘iemand die erbij geroepen wordt ter ondersteuning’. Het gaat om een helper, een trooster, een advocaat.

Na Zijn opstanding herinnerde Jezus de leerlingen aan deze belofte (Handelingen 1:4-5).

4 Toen hij eens bij hen was, droeg hij hun op: ‘Ga niet weg uit Jeruzalem, maar blijf daar wachten tot de belofte van de Vader, waarover jullie van mij hebben gehoord, in vervulling zal gaan. 5 Johannes doopte met water, maar binnenkort worden jullie gedoopt met de heilige Geest.’

Nu vertelde Hij er openlijk bij dat Hij hiermee de komst van de Heilige Geest van God bedoelde.

Pinksteren

Na Jezus’ hemelvaart bleven Zijn leerlingen in Jeruzalem, om daar te wachten op wat zou komen. En na tien dagen werd Jezus’ bijzondere belofte ingelost.

Op die dag waren alle leerlingen bij elkaar (om het Joodse oogstfeest te vieren). Plotseling gebeurde er iets bijzonders: er klonk een geluid als van een hevige windvlaag en er verschenen een soort vlammen. De Heilige Geest werd over hen uitgestort!

Er kwam een grote menigte op het rumoer af. De mensen hoorden de leerlingen spreken over God. Het bijzondere was dat de leerlingen dat deden in allerlei vreemde talen, ingegeven door de Heilige Geest. De menigte was vol verbazing, want iedereen hoorde hen spreken in zijn eigen moedertaal. Zo konden alle mensen, waar ze oorspronkelijk ook vandaan kwamen, horen over Gods grote reddingsplan.

Deze gebeurtenis herdenken we tegenwoordig met Pinksteren. Je kunt het verhaal nalezen in Handelingen 2:1-13.

Voor wie?

Nu denk je misschien dat de Heilige Geest vooral was bedoeld voor Jezus’ leerlingen. Jezus had hún immers een helper beloofd? Dat is ook zo, maar het gaat nog veel verder dan dat! Dat werd al duidelijk op die bijzondere dag waarover je zojuist hebt gelezen.

Terwijl de mensen nog vol verbazing waren van het ‘talenwonder’, nam Petrus het woord. Hij was één van Jezus’ belangrijkste leerlingen. Petrus legde uit dat de Heilige Geest was gekomen (Handelingen 2:32-33).

32 Jezus is door God tot leven gewekt, daarvan getuigen wij allen. 33 Hij is door God verheven, zit aan zijn rechterhand, en heeft van de Vader de heilige Geest, die ons beloofd is, ontvangen. Die Geest heeft hij op ons doen neerdalen, en dat is wat u ziet en hoort. ​

Vervolgens riep hij de omstanders op om een nieuwe start met hun leven te maken en voor Jezus te kiezen. Dan zou de Heilige Geest ook hún worden geschonken (Handelingen 2:37-38).

37 Toen ze dit hoorden, waren ze diep getroffen en vroegen aan Petrus en de andere apostelen: ‘Wat moeten we doen, broeders?’ 38 Petrus antwoordde: ‘Keer u af van uw huidige leven en laat u dopen onder aanroeping van Jezus Christus om vergeving te krijgen voor uw zonden. Dan zal de heilige Geest u geschonken worden.

En het wordt nog mooier! Volgens Petrus gold die belofte namelijk niet alleen voor de omstanders van toen, maar voor iedereen (Handelingen 2:39).

39 want voor u geldt deze belofte, evenals voor uw kinderen en voor allen die ver weg zijn en die de Heer, onze God, tot zich zal roepen.’

Dus ook voor ons!

Zo is die allereerste pinksterdag als het ware het begin van een nieuw tijdperk. Een tijdperk waarin de Heilige Geest van God actief is in de mensen die ervoor kiezen om Jezus te volgen.

Kracht of persoon?

Het is misschien moeilijk om je iets bij voor te stellen bij een ‘geest die in iemand woont’. Is het soms een soort goddelijke kracht, of het ‘goddelijke in jezelf’, zoals je dat tegenkomt in verschillende andere godsdiensten of spirituele richtingen?

Nee. De Bijbel spreekt niet over de Heilige Geest als een onpersoonlijke kracht. Op veel plaatsen in de Bijbel wordt over de Heilige Geest geschreven als een persoon, die bepaalde dingen doet en persoonlijke eigenschappen heeft. Bijvoorbeeld:

– De Geest helpt ons (Romeinen 8:26);
26 De Geest helpt ons in onze zwakheid; wij weten immers niet wat we in ons gebed tegen God moeten zeggen, maar de Geest zelf pleit voor ons met woordloze zuchten.

– De Geest kan bedroefd worden (Efeziërs 4:30);
30 Maak Gods heilige Geest niet bedroefd, want hij is het stempel waarmee u gemerkt bent voor de dag van de verlossing.​

– De Geest verlangt iets (Galaten 5:17);
17 Wat wij uit onszelf najagen is in strijd met de Geest, en wat de Geest verlangt is in strijd met onszelf. Het een gaat in tegen het ander, dus u kunt niet doen wat u maar wilt.​

– De Geest roept (Galaten 4:6);
6 En omdat u zijn kinderen bent, heeft God ons de Geest van zijn Zoon gegeven, die ‘Abba, Vader’ roept.

– De Geest eert Jezus (Johannes 16:14).
14 Door jullie bekend te maken wat hij van mij heeft, zal hij mij eren. ​

Het is begrijpelijk als je het toch nog een beetje vaag vindt. De Heilige Geest is immers geen ‘gewone’ persoon die we kunnen zien en aanraken. Hoe kunnen we dan toch weten dat Hij er is?

Als de wind

Je zou de Heilige Geest kunnen vergelijken met de wind. De wind zelf kunnen we niet zien, maar het gevólg van de wind kunnen we wel waarnemen. We zien een vlag wapperen, we horen de bladeren van de bomen ruisen, we voelen de wind door onze haren spelen… Zo is het ook met de Heilige Geest. We kunnen de Geest zelf niet zien, maar we merken wel de ‘gevolgen’ van wat Hij doet in mensen.

Maar wat voor persoon is de Heilige Geest dan? Hier komt het mooie: het gaat hier in feite om de persoonlijke aanwezigheid van God zelf. De Heilige Geest heeft namelijk alles te maken met de relatie die God met ons wil. Als je van iemand houdt, wil je het liefst zo dicht mogelijk bij hem of haar zijn. Dat geldt ook voor God. God houdt ontzettend veel van ons en wil dus ook heel dicht bij ons zijn. Door de Heilige Geest kan dat: God laat als het ware een stukje van zichzelf in ons wonen. Zó dicht wil God nu bij ons zijn. Dichterbij kan niet! Is dat niet bijzonder?

Wat doet de Heilige Geest? 

De Heilige Geest doet heel veel, te veel om in één les op te noemen. Hieronder volgen enkele van Zijn ‘kerntaken’. Belangrijk is dat Jezus de Geest in de eerste plaats voorstelde als een helper, zoals je hierboven hebt kunnen lezen. De Geest helpt ons om invulling te geven aan de relatie met God. Daarvoor doet Hij verschillende dingen.

Om te beginnen maakt de Geest dingen duidelijk, bijvoorbeeld wat zonde is (Johannes 16:8).

8 Wanneer hij komt zal hij de wereld duidelijk maken wat zonde, gerechtigheid en oordeel is​

De Geest maakt ook duidelijk wat dan wél de goede weg is: Hij laat ons Jezus zien (Johannes 15:26).

26 Wanneer de pleitbezorger komt die ik van de Vader naar jullie zal zenden, de Geest van de waarheid die van de Vader komt, zal die over mij getuigen. ​

En Hij wil ons leiden op die goede weg, de weg met Jezus. Daarvoor geeft de Heilige Geest ons een nieuwe kijk op het leven, op onszelf. Hij leert ons als het ware om door Gods bril te kijken. We leren om op een andere manier te denken (Romeinen 12:2).

2 U moet uzelf niet aanpassen aan deze wereld, maar veranderen door uw gezindheid te vernieuwen, om zo te ontdekken wat God van u wil en wat goed, volmaakt en hem welgevallig is.​

Als we op die goede weg willen gaan, wil de Heilige Geest ons actief bijstaan. Hij geeft ons dan wat we nodig hebben om het vol te houden, bijvoorbeeld troost, moed of blijdschap. In Handelingen 1:8 staat ook dat Jezus’ leerlingen kracht zouden krijgen om te doen wat ze moesten doen. Dat geldt ook voor ons.

8 Maar wanneer de heilige Geest over jullie komt, zullen jullie kracht ontvangen en van mij getuigen in Jeruzalem, in heel Judea en Samaria, tot aan de uiteinden van de aarde.’​

Dat Bijbelvers laat nog iets anders zien waar de Heilige Geest bij helpt, namelijk bij het verspreiden van het goede nieuws over Gods reddingsplan. God wil graag een relatie met álle mensen. En Hij wil gelovigen gebruiken om dat goede nieuws door te geven aan anderen. De Geest geeft ons alles wat we daarbij nodig hebben, bijvoorbeeld de juiste woorden (Lucas 12:12).

12 want de heilige Geest zal jullie op dat moment ingeven wat je moet zeggen.’​

Verder helpt de Heilige Geest bij de communicatie met God. Je hebt inmiddels geleerd dat we met God mogen praten door te bidden. De Geest helpt ons daarbij (Romeinen 8:26).

26 De Geest helpt ons in onze zwakheid; wij weten immers niet wat we in ons gebed tegen God moeten zeggen, maar de Geest zelf pleit voor ons met woordloze zuchten. ​

En de Geest zorgt er ook voor dat gebed geen eenrichtingsverkeer blijft. Je hoort weliswaar slechts één persoon praten, maar door de Heilige Geest kan God ook antwoorden. Hij kan je bijvoorbeeld een bepaalde gedachte ingeven die zich steeds maar blijft herhalen. Of Hij kan een bepaald gevoel in je hart leggen. Of Hij kan je een lied in je hoofd geven, waarvan de tekst precies aansluit bij wat jij denkt of voelt. Hoe beter je God leert kennen, hoe beter je de stem van Zijn Heilige Geest zult gaan herkennen.

Hoe herken je de Heilige Geest?

God ‘spreekt’ dus ook tot ons via de Heilige Geest. Maar het typische van Gods stem is dat hij vaak niet heel luid of duidelijk hoorbaar is. Het gaat eerder om fluisteringen. Daardoor kun je soms gaan twijfelen of je het wel goed hebt gehoord. Hoe weet je nu of zo’n fluisterstem van God komt of niet?

De belangrijkste toetssteen is: God zal nooit iets zeggen wat niet klopt met de Bijbel. Hoor je bijvoorbeeld een stemmetje dat je probeert te verleiden tot iets wat de Bijbel duidelijk afkeurt als zonde? Dan kun je ervan uitgaan dat dat stemmetje niet van God komt!

Een andere toetssteen is dat je rust en vrede zult ervaren als je ingaat op de stem van God. God is namelijk de “God van de vrede” (Romeinen 15:33) – en de vrede die Hij geeft, gaat alle verstand te boven (zie Filippenzen 4:7). Als je ingaat op een stemmetje en je ervaart juist onrust, dan kan dat een teken zijn dat je verkeerd zit.

Verder zal God je aanspreken op een manier die bij jou past. Hij kent je beter dan dat jij jezelf kent (zie Psalm 139:1-6). Hij weet dus ook als geen ander hoe Hij jou het beste kan aanspreken. Wát Hij zegt, zou best verrassend kunnen zijn; iets waar je zelf niet eerder over had nagedacht. Maar het zal wel moeten passen bij wie jij bent als mens.

Het kan een hele zoektocht zijn om te ontdekken wat je eigen gedachten zijn en wat de dingen zijn die God tegen je zegt. Praat hier gerust over met je gespreksleider. Zeker is echter dat je de stem van Gods Heilige Geest steeds beter zult gaan herkennen naarmate je God beter leert kennen. Je kunt dit vergelijken met een telefoontje van een dierbare persoon: als je de telefoon opneemt en het is bijvoorbeeld je moeder, zul je haar stem uit duizenden herkennen. Je herkent haar stem doordat je een relatie met haar hebt; je hebt je moeder al zó veel horen praten… Zo werkt het ook met het herkennen van Gods stem.

Hoe werkt de Heilige Geest?

Misschien vind je het een vreemde of zelfs een enge gedachte dat de Heilige Geest je wil leiden. Neemt hij dan soms de controle over? Word je dan een soort willoze robot?

Het mag inmiddels duidelijk zijn dat zoiets nooit Gods bedoeling is. God heeft ons niet voor niets een vrije wil gegeven (zie Les 7). Het is dan ook niet zo dat de Heilige Geest het roer overneemt. Hij legt geen dingen op. Maar Hij kan bijvoorbeeld wel zaken aanwijzen of duidelijk maken, om ons te helpen bij het maken van keuzen. Denk aan een innerlijke waarschuwing, een warme gloed van bemoediging of een ‘por’ die je aanzet tot actie, Als wij ons willen laten leiden, wijst Hij ons in de juiste richting (Galaten 5:25).

25 Wanneer de Geest ons leven leidt, laten we dan ook de richting volgen die de Geest ons wijst. ​

We houden echter wel de ruimte om zelf te kiezen.

Leiding

Je zou de leiding van de Heilige Geest kunnen vergelijken met een tomtom in de auto. Die ‘stuurt’ niet zelf, maar wijst alleen. Als de tomtom aangeeft dat we linksaf moeten, hebben we de vrijheid om tóch rechtsaf te gaan, als we dat willen. Maar meestal zullen we de aanwijzingen van de tomtom opvolgen. We hebben immers zelf de bestemming ingevoerd en we vertrouwen erop dat het apparaat ons die kant op wijst. En mochten we een keer van de juiste route afwijken, dan weten we dat de tomtom ons via een omweggetje wel weer terug zal brengen op onze route.

Zo is het ook met de leiding van de Heilige Geest. Als we een keuze maken voor God, voeren we als het ware zelf een bestemming in: we gaan dan op weg naar een leven zoals God het heeft bedoeld. Dat is dan iets wat we zelf graag willen. En dus zullen we ook eerder geneigd zijn om de ‘richtingaanwijzingen’ van de Geest te volgen. We mogen er immers op vertrouwen dat Hij ons de goede kant op zal sturen. En als we een keer de fout in gaan? Dan zal Hij ons geduldig weer terug leiden op de goede weg…

De Heilige Geest werkt ook door je van binnenuit te veranderen. Ook dat doet Hij alleen als we het zelf willen. Maar als we kiezen voor God, zullen we daar waarschijnlijk zelf naar verlangen. Dan willen we bijvoorbeeld stoppen met bepaalde gewoonten. Of we willen minder leuke eigenschappen van onszelf veranderen. Daarbij wil de Geest ons helpen, van binnenuit. Het resultaat hiervan noemt de Bijbel ook wel ‘de vrucht van de Geest’: liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing (Galaten 5:22-23).

22 Maar de vrucht van de Geest is liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid, geloof, 23 zachtmoedigheid en zelfbeheersing. Er is geen wet die daar iets tegen heeft.​

Een mooi rijtje eigenschappen, toch? Eigenlijk wil de Geest je helpen om steeds meer op Jezus te lijken. Bekijk dit plaatje en dit clipje ter verduidelijking.

 

Tot slot geeft de Geest allerlei gaven. De Bijbel noemt veel verschillende gaven, zoals troosten, leiding geven en het overbrengen van kennis. Het voert voor nu te ver om hier diep op in te gaan. Maar de Bijbel maakt duidelijk dat God deze gaven uitdeelt zoals Hij dat wil en dat we die vervolgens mogen inzetten om van betekenis te zijn voor elkaar. De gaven van de Geest stellen ons in staat om elkaar te dienen.

Op zoek…

Eerder kon je lezen dat de Heilige Geest in iemand komt wonen wanneer diegene voor Jezus kiest. Maar de Heilige Geest kan al in iemand wérken voordat Hij echt in iemand komt wónen. Je kunt zeggen dat de Heilige Geest soms wat voorwerk doet om iemand een beetje dichter bij God brengen.

Misschien heb je er niet zo bij stilgestaan, maar het kan best dat de Heilige Geest ook al een beetje aan het werk is in jouw leven…

Deze cursus heet “Op zoek naar God”. Maar God is ook op zoek… naar jou! Hij heeft je lief, en wil je dat ook laten weten. Misschien heeft de Heilige Geest je wel nieuwsgierig gemaakt, zodat je deze cursus bent gaan volgen?

Dat is zo één van de manieren waarop de Geest ‘voorwerk’ kan doen. Hij kan je bijvoorbeeld nieuwsgierig maken, op bepaalde dingen wijzen of een bepaalde gedachte in je hoofd laten opkomen. Let wel: de Heilige Geest blijft daarbij altijd een ‘gentleman’. Zoals gezegd zal Hij nooit iemand dwingen om iets te doen. Een gedwongen relatie is immers niet wat God wil. Je hebt en houdt vrije wil om je eigen keuzes te maken.

Je hebt dus ook alle vrijheid om “nee” of “ja maar…” te zeggen tegen God. En dat brengt ons bij de volgende les, die is bedoeld om ruimte te geven aan alle ‘ja maars’.